Alles over hulp vragen

Het kan zijn dat je ergens mee zit of dat je je somber voelt [link naar tekst hieronder]. Misschien schaam je je, ben je verdrietig, onzeker of eenzaam. Misschien heb je een hekel aan je lichaam, of ben je bang, bijvoorbeeld om gepest te worden, of wat je ouders ervan vinden. Of voor je toekomst. Misschien wil je zulke gevoelens het liefste wegstoppen en verbergen voor anderen. Hoe kun je ervoor zorgen dat je je beter voelt?

Belangrijk is om over je gevoelens en je zorgen te praten. Je bent niet de enige die dit voelt en anderen kunnen je helpen om zaken op een rijtje te zetten. Het kan je opluchten om erover te praten. Je voelt je minder alleen en je zorgen worden kleiner.

Dat kun je doen met iemand die je kent –  bijvoorbeeld een vriend(in), een broer of zus of een ander familielid. Je kan het doen met iemand van je eigen leeftijd, of een volwassene, met meer levenservaring.

Je kunt ook praten met iemand die je minder goed kent: bijvoorbeeld een docent of vertrouwenspersoon van school, een hulpverlener of een huisarts. Je kan het ook helemaal anoniem doen, via een chat op internet of een telefonische hulplijn bijvoorbeeld. Je voert dan een gesprek met een vreemde die verder niks over je weet.

Ook kun je op zoek naar anderen met dezelfde ervaringen. Jongeren die net als jij LHBTI zijn en daar vragen of zorgen over hadden. Het helpt vaak al om te weten dat je niet de enige bent. En dat zij er ook goed doorheen zijn gekomen. Ze kunnen naar je luisteren en je tips geven hoe je ermee om kunt gaan. Op internet kun je zulke ervaringsverhalen lezen. Of je kunt naar een activiteit gaan waar je andere LHBTI-jongeren ontmoet die vergelijkbare dingen meemaken. Als je twijfelt over je genderidentiteit kun je naar verschillende gespreksgroepen gaan die zelfhulp bieden.

Voor alle vragen over seksuele voorkeur en genderidentiteit kun je met Switchboard bellen, chatten en mailen. Mocht je moeite hebt om de dagen door te komen en je zo naar voelen dat je het leven niet meer ziet zitten, dan kun je altijd terecht bij 113Zelfmoordpreventie via chat en telefoon. Je blijft anoniem en alles wat besproken wordt, is vertrouwelijk. [link naar Geheim is geheim, hieronder]

Specifiek LHBT

• Klop aan bij Transvisie Zorg als je wilt praten over transgender gevoelens.
• Sluit je aan bij een zelfhulpgroep van Transvisie waar je ervaringen deelt en elkaar steunt. [link naar:
• https://www.transvisie.nl/lotgenotencontact/]
• Ga op zoek naar behandelaren via de site van Transvisie als je worstelt met transgender gevoelens. [https://www.transvisie.nl/transitie/jongeren/behandelaars/]
• Wil je praten met iemand die gespecialiseerd is in homo, lesbisch en bi? Vraag bij Switchboard wie je daarvoor kunt benaderen.
• In sommige regio’s is er speciale hulp voor mensen met lesbische, homoseksuele en biseksuele gevoelens. In Rotterdam biedt het COC Rotterdam-Rijnmond hulp en advies, in Den Haag heeft het COC Haaglanden een eigen maatschappelijk werker[1] .
• Humanitas in Rotterdam heeft Trans Support
• Als je een migrantenachtergrond hebt, en je komt problemen tegen rond homoseksualiteit, bezoek dan Veilige Haven[2]  in Amsterdam of Veilige Haven Oost in Nijmegen.
• Als je je genderincongruent voelt of denkt over een geslachtsverandering, kan een hulpverlener je verwijzen naar het VU genderteam of de GGZ.

Algemeen

• een leraar, vriend, vriendin, broer, zus, tante, oom, nicht of neef die je vertrouwt
• je huisarts
• het schoolmaatschappelijk werk, je mentor of intern begeleider
• het wijkteam, sociaal werk, maatschappelijk werk
• de politie: de politie heeft een groep Roze in Blauw, die helpt bij discriminatie op straat bijvoorbeeld.
• Veilig Thuis voor als je te maken hebt met huiselijk geweld of eergerelateerd geweld.

Als je je genderidentiteit of je seksuele voorkeur ontdekt, kan dat je verwarren. Misschien accepteer je je eigen gevoelens niet, of maken ze je onzeker. Misschien word je gepest of accepteert je familie je niet. Misschien voel je je niet vrij om jezelf te zijn of heb je een hekel aan je eigen lichaam. Het kan zijn dat je je daardoor niet goed voelt.

Herken je dit?

• Je voelt je vaak somber.
• Je eet anders: je eet heel veel of juist heel weinig waardoor je veel aankomt of juist veel afvalt.
• Je slaapt meer dan normaal of juist veel minder.
• Je beweegt langzamer dan normaal of je kan niet stil zitten.
• Je voelt je vaak moe.
• Je vindt dat je niks waard bent.
• Je voelt je vaak schuldig, eenzaam of slecht.
• Je kan je moeilijker concentreren.
• Je hebt geen zin in leuke dingen doen, blijft liever thuis.
• Je denkt eraan hoe het is om niet meer te leven.

Als je hier vaak last hebt, kan het zijn dat je een depressie hebt.

Depressieve gevoelens komen vaak voor tijdens de puberteit. [intern link naar dat onderdeel] Ze komen nog vaker voor bij transgender jongeren en jongeren die homo, lesbisch of bi zijn, dan bij andere jongeren. Dat is niet gek. Als je transgender, lesbisch, homo of bi bent, heb je vaker te maken met discriminatie. Doordat de norm hetero en niet-transgender is, kan het zijn dat je je slecht voelt omdat je ‘anders’ bent. Dan is het lastig om trots op jezelf te zijn en van jezelf te houden. Misschien wil je het liefst zoals de rest zijn. Maar iedereen is anders. Jij bent uniek en goed zoals je bent.

Het is dus belangrijk dat je niet met je somberheid blijft rondlopen. Lees hier wat je eraan kunt doen. Het is belangrijk dat je met anderen over je verwarring, twijfels en somberheid praat.

• Praten met andere LHBTI-jongeren kan helpen: je ziet daardoor dat je niet de enige bent met zulke gevoelens.
• Praten met iemand in je omgeving kan ook helpen [link naar Stappenplan Praten over je gevoel]. Een vriend, familielid of docent kent jou en kan je steunen en met je meedenken over oplossingen.
• Bovendien zijn er hulpverleners die specifieke kennis hebben over LHBTI.

Als je je regelmatig depressief voelt, beïnvloedt dat je leven. Je bent moe en somber. Het is alsof je ziek bent. En net zoals bij een ziekte, kun je beter worden. Soms gaat dat vanzelf, maar meestal is het goed om hulp te zoeken. Dit kan je doen.

• Praten met een goede en betrouwbare vriend, vriendin of volwassene

Praat over je gevoel met iemand die je kent en vertrouwt. Vertel over je gevoelens, of vraag om hulp. Vraag de ander om dat wat je zegt geheim te houden. Maak samen een plan waardoor je je beter gaat voelen. Lees hier meer over praten over je gevoelens. [link naar Stappenplan Praten over wat je voelt]

• Naar de huisarts

Je kunt naar je huisarts. Vertel dan wat je bezighoudt: bijvoorbeeld je transgender gevoelens en/of je sombere gevoelens. Je huisarts kan je verwijzen naar hulpverleners. De huisarts heeft een geheimhoudingsplicht, dus die vertelt het niet aan je ouders.

• Anoniem je verhaal vertellen

Je kan iemand ook anoniem vertellen over je zorgen; bijvoorbeeld bij Switchboard waar ze verstand hebben van LHBTI, bij jongenout.nl waar andere jongeren te vinden zijn die misschien met dezelfde vragen en zorgen rondlopen, of bij 113.nl als je echt in de put zit en denkt dat het beter is als je niet meer zou leven.

• Afleiding zoeken

Leuke dingen gaan doen met je vrienden, sporten, activiteiten voor andere LHBTI-jongeren bezoeken, vrijwilligerswerk doen voor een goed doel, of een jongerenorganisatie.

• Op zoek naar nieuwe vrienden die je wel begrijpen

Als je niemand kent in je omgeving die snapt wat je meemaakt, ga dan op zoek naar mensen die dat wel doen. Online kun je contact leggen, en je kunt ook activiteiten bezoeken, bijvoorbeeld van jongenout.nl of veilige haven. Lees hier meer over het ontmoeten van andere jongeren. [link naar ander deel van de site]

Het kan enorm opluchten om over je gevoelens te praten. Maar hoe pak je dat aan?

Stap 1: Bedenk dat praten over je gevoelens normaal en goed is

Als je alleen blijft rondlopen met je gevoelens kun je je steeds meer alleen gaan voelen. Gedachten kunnen gaan malen in je hoofd. Ook kun je je gedachten makkelijker vormen als je het hardop doet tegen iemand die je vertrouwt. Ze zijn minder beangstigend en minder groot als iemand anders er vanaf weet. Misschien denk je dat niemand je begrijpt, maar dat is niet waar. Ook voor jou zijn er mensen die je (willen) begrijpen. Je kan ook praten met een onbekende, of anoniem chatten.

[streamer]

Waar je niet over praat, blijft schreeuwen in je hoofd.

Stap 2: Bedenk met wie je zou willen praten

Kies iemand uit die te vertrouwen is. Iemand is te vertrouwen als diegene:

• geen geheimen doorvertelt
• nooit een roddel over jou heeft verspreid
• het voor jou opneemt als iemand anders iets vervelend over jou zegt
• goed naar je luistert
• je het gevoel geeft dat jij oké bent zoals jij bent
• waarschijnlijk positief staat ten opzichte van LHBTI’s.

Het gaat om iemand die jou de ruimte geeft om te praten over je gevoelens. Misschien is dat met andere gevoelens al eens gebeurd. Soms zijn er familieleden die je kunt vertrouwen. Denk naast je gezin ook aan (achter)neven, (achter)nichten, ooms en tantes, opa’s en oma’s. Misschien is er een vriendin of vriend die je kunt vertrouwen. Misschien is er een docent, mentor, maatschappelijk werker, leerlingenbegeleider of vertrouwenspersoon op school. Ook docenten van wie je geen les hebt, kun je benaderen. En als er een GSA op school is, kun je hier ook terecht. Je kunt online iemand vragen met je te praten. [link naar 113] Als je niemand kan verzinnen, kun je altijd naar je huisarts. Bedenk dat het handig is als het een volwassene is, omdat oudere mensen meer levenservaring hebben.

Stap 3: Kies een goed moment

Als je met iemand uit jouw omgeving wilt praten, zoek dan een moment waarop je rustig met zijn tweeën kan praten, zonder dat je wordt gestoord door anderen. Je kan het zelfs vooraf aankondigen. ‘Ik wil even alleen met je praten, want ik heb je wat te vertellen.’

Als het niet lukt om een goed moment te vinden, of je stelt het steeds uit, kun je:

• eerst praten met een hulpverlener via internet
• eerst je verhaal op papier zetten voor jezelf of als een brief aan de ander
• ervaringen van anderen lezen.

Stap 4: Vertel je verhaal

Zeg eerst dat wat je gaat vertellen geheim is en vraag de ander of die het geheim kan bewaren. Zegt diegene ja, en je vertrouwt het, dan kun je je verhaal vertellen. Het helpt als je rustig blijft ademen, en je ontspannen zit of staat. Je kunt het zeggen als je het spannend vindt; de meeste mensen vinden het eng om over gevoelens te praten dus het is logisch. Je kunt de ander ook de brief geven die je erover hebt geschreven en er daarna over praten.

Stap 5: Bedenk wat je verder wilt

Hopelijk lucht het op en voel je je begrepen en gezien. Misschien zijn er nog meer dingen die je wilt zeggen in een tweede gesprek. Misschien kun je samen een plan maken dat jou verder hebt. Misschien helpt het je om ook met andere mensen te praten over je gevoel.

Het kan ook zo zijn dat je niet tevreden bent. Dat de ander je niet goed begrijpt of je aanraadt er niks mee te doen. Zeg dan nogmaals dat jij erop vertrouwt dat diegene jouw geheim niet verder vertelt. En bedenk opnieuw bij wie jij het kwijt zou kunnen.

Als je niemand kunt verzinnen die je vertrouwt of je zoekt specifieke informatie, kun je altijd anoniem mailen, chatten of bellen. Je spreekt of schrijft dan met een (ervarings)deskundige. Aan de telefoon of achter de chat zitten hulpverleners, die je advies kunnen geven. Ze luisteren, beantwoorden je vragen, en weten waar welke hulp te krijgen is. Soms is de hulpverlener ook een ervaringsdeskundige: iemand die hetzelfde heeft meegemaakt.

Je schrijft of praat dan met iemand die je niet kent. Diegene weet niet wie jij bent, en luistert alleen naar je verhaal. Soms is dat makkelijker dan met een bekende praten: het is niet iemand die het aan je klasgenoten of je ouders kan vertellen. Je hoeft je niet te schamen en je nergens schuldig over te voelen. Diegene weet verder niks van je leven en bemoeit zich er ook niet mee. Het is wel iemand die goede vragen kan stellen of je op andere gedachten kan brengen.

Chatten met andere jongeren kan bijvoorbeeld via:

• jongenout.nl als je LHBTI bent en jonger dan 18 jaar
• expreszo.nl als je LHBTI bent en ouder dan 18 jaar
• transvisie biedt telefonisch of mailcontact met een transgender persoon. [https://www.transvisie.nl/lotgenotencontact/contact/]
• stichting outway heeft een hojobuddy’s: mensen die zelf LHBTI zijn, en met wie je kan chatten of mailen en die je steunen om trots te zijn op wie je bent.

Chatten of bellen met een hulpverlener kan bijvoorbeeld via:

• switchboard.coc.nl / 020-6236565 / info@switchboard.nl voor al je vragen over LHBTI; geopend op maandagavond, donderdag- en zaterdagmiddag.
• transvisiezorg.nl
• 113.nl / 0900-0113 voor als je somber bent of wel eens aan zelfmoord denkt: telefonische hulplijn en chat zijn dag en nacht bereikbaar en kosten alleen gewone telefoonkosten. 113 biedt ook online of telefonische therapie.

Mensen leren kennen die hetzelfde meemaken als jij, helpt. Daarom worden er groepen georganiseerd waar je met andere jongeren praat over wat je meemaakt. Dit wordt ook wel zelfhulp genoemd: ervaringen uitwisselen en nieuwe vrienden opdoen heeft een positief effect en kan voorkomen dat je in de put raakt.

Zelfhulpgroepen worden begeleid door een ervaringsdeskundige: iemand die hetzelfde mee heeft gemaakt. Het gaat vaak om groepen met vaste deelnemers: je geeft je ervoor op en vooraf voer je een kennismakingsgesprek met de begeleider.

Jongeren die deelnemen aan zo’n groep twijfelen net als jij over hun gevoelens, of ze hebben al een proces doorgemaakt, waardoor ze je kunnen helpen in je zoektocht. Je herkent je in hun verhalen en voelt je minder alleen. 

Transvisie noemt dit ‘lotgenotencontact’ en ze organiseren uiteenlopende groepen:

• Genderkind en ouders (GO) is een landelijke groep voor kinderen en jongeren onder de 12 jaar en hun ouders. [link naar: https://www.transvisie.nl/lotgenotencontact/genderkind/]
• GO organiseert twee keer per jaar een jongerenmiddag voor transgender jongeren tussen de 12 en 18 jaar. [https://www.transvisie.nl/lotgenotencontact/jongeren/]
• De Jongvolwassenengroep is er voor transgenders van 18-30 jaar en komt eens per maand bij elkaar.  [https://www.transvisie.nl/lotgenotencontact/jongvolwassenen/]
• Transvisie zit in Utrecht en werkt landelijk. Op de site vind je onder Lotgenotencontact ook groepen en bijeenkomsten in andere steden en regio’s. Deze zijn niet altijd specifiek voor jongeren, maar er komen wel jongeren naartoe.

Transvisie Zorg heeft ook jongerengroepen, begeleid door een professional en een ervaringsdeskundige. Er zijn groepen voor jongeren van 12-16 jaar en groepen vanaf 16 jaar. [https://www.psyq.nl/genderdysforie/hulp-aan-jongeren]

TransSupport van Humanitas in Rotterdam organiseert groepen, ook een groep voor transgender jongeren. Als je wilt deelnemen heb je eerst een kennismakingsgesprek. [http://transsupport.humanitas-rotterdam.nl/hulpaanbod/groepsbijeenkomst/]

De Kringen zijn besloten groepen voor LHBTI-jongeren: ze komen bij iemand thuis samen en zijn vooral gericht op praten. [https://dekringen.nl/]

Maruf heeft het Queer Muslim Empowerment Program, een traject voor moslims met LHBTI-gevoelens waarvan een besloten gespreksgroep deel uitmaakt. [http://www.maruf.eu/ontmoetanderen.html]

Als je uit een familie komt waarin eer en tradities belangrijk zijn, kan het zijn dat je omgeving niet accepteert dat je gay, bi of transgender bent. Om de familie-eer te behouden, moet je je houden aan de (ongeschreven) regels van de gemeenschap en ervoor zorgen dat er niet geroddeld wordt over je familie. Als je uit de kast komt, of met je gedrag of je uiterlijk niet past in de traditionele rollen voor mannen en vrouwen, kan het zijn dat jouw familie daarop aangekeken wordt. Je familie kan dan menen dat de eer ‘hersteld’ moet worden, bijvoorbeeld door verstoting of geweld.

Er zijn verschillende vormen van eergerelateerd geweld, zoals bijvoorbeeld:

• je wordt onder druk gezet om niks te doen met je gevoel en ‘gewoon’ te trouwen
• je wordt bedreigd, gevolgd, van de buitenwereld afgesneden of opgesloten
• je wordt mishandeld
• je wordt naar het land van herkomst gestuurd
• je wordt uit de familie gezet.

Eergerelateerd is een vorm van huiselijk geweld, en het is verboden. Als je gevaar loopt, kun je naar de politie, of naar Veilig Thuis.

De huisarts, de maatschappelijk werker, ggz-medewerker en andere hulpverleners hebben geheimhoudingsplicht. Ook moeten hulpverleners zorgvuldig omgaan met jouw privacy. Dat betekent dat alles wat je vertelt over je gevoelens vertrouwelijk is. Dat je gay, bi of transgender bent blijft in principe geheim. Als ze toch iets over jou aan een ander willen vertellen, hebben ze jouw toestemming daarvoor nodig.

Hoe dat precies uitpakt, hangt van je leeftijd af. Als je jonger bent dan 12 jaar hebben je ouders recht op informatie over jou. Ben je tussen de 12 en 16 jaar? Dan zullen hulpverleners met jou overleggen als ze vinden dat je ouders ook op de hoogte moeten zijn. Als je per se niet wilt dat je ouders weten dat je gay, bi of transgender bent, zeg dat dan. Zeg het ook als je vermoedt dat je ouders je iets zullen aandoen als ze het weten.

Als je ouder bent dan 16 jaar, mag een hulpverlener bij wie jij aanklopt, je ouders niet inlichten zonder jouw toestemming.

[PS: en hoe zit het dan als je jezelf in gevaar dreigt te brengen doordat je suicidale gedachten hebt?]