"Tegen mijn jongere zelf zou ik zeggen: 'Je mag écht die neutrale voornaamwoorden gebruiken'. "
Tekst en fotografie door Loretta Monique.
Bijna drie jaar geleden nam de inmiddels 22-jarige Nanoah Struik (die/hen) je mee in diens wereld via iedereenisanders.nl. Voor Nanoah is er veel veranderd ten opzichte van toen, persoonlijk maar zeker ook op het gebied van diens carrière.
© Loretta Monique
Waar hen drie jaar geleden nog worstelde met veel twijfels en onzekerheden, heeft hen zich inmiddels ontpopt tot een ware creative educator. Hen is activist, spreker, schrijver en podcast maker. Geeft lezingen en workshops aan grote bedrijven over genderidentiteit- en diversiteit en is met diens 7036 volgers op Instagram een bekend gezicht in de LHBTQI+ community. Hoe kijkt Nanoah terug op de afgelopen jaren en hoe ziet hen de toekomst?
Hoe kijk je terug op de video die je hebt opgenomen voor iedereenisanders.nl? “Bij sommige dingen die ik in de video zeg, cringe ik wel een beetje. Het voelt licht onwennig om mezelf zo terug te zien. Ik zou bepaalde dingen nu op een andere manier uitleggen maar daardoor kan ik ook wel zien dat ik veel gegroeid ben. Ik ben nu op een heel andere plek in mijn leven en dat geeft me wel een goed gevoel. Toen we de video opnamen woonde ik nog in Drenthe en wilde ik graag naar de Randstad verhuizen, had ik veel grote dromen, kwam ik net uit een depressie en twijfelde ik nog om te stoppen met school. Uiteindelijk heb ik de knoop doorgehakt en ben ik gestopt met school. Tegenwoordig doe ik alleen dingen die ik echt leuk vind en sta ik veel steviger in mijn schoenen.”
Wat is voor jou het grootste verschil met de persoon die je in de video ziet en de persoon die je nu bent? “In de video vertel ik dat ik niet tegen onrecht kan, dat is eigenlijk onveranderd gebleven. Het grote verschil met drie jaar geleden is dat ik nu op veel grotere schaal met mijn activisme bezig ben. De afgelopen jaren heb ik een platform gecreëerd, onder andere op Instagram waar ik meer dan 7000 volgers heb. Dat zijn echt bizar veel mensen! Daarnaast word ik als ZZP’er door grote bedrijven en organisaties ingehuurd om lezingen te geven en workshops te verzorgen op het gebied van genderidentiteit- en diversiteit waardoor ik veel verschillende mensen bereik. In 2021 won ik een ‘Bob Angelo Sterren van de Toekomst’-prijs voor mijn activisme, daar ben ik mega trots op. Dat voelde als een erkenning voor het werk dat ik doe. Activisme kan nog wel eens eenzaam of nutteloos voelen, maar deze prijs was een fijne bevestiging dat het zin heeft wat ik doe en dat mensen er echt iets aan hebben.”
© Loretta Monique
Zijn er ook dingen die je had onderschat of die zijn tegengevallen? “Het romantische toekomstbeeld dat ik drie jaar geleden had, heb ik wel moeten bijstellen. Ik dacht dat ik in mijn eentje ‘even’ de wereld kon veranderen. Nu heb ik een meer realistische kijk op wat ik kan bereiken met mijn activisme en dat ik niet alles in mijn eentje kan aanpakken. Als ik nog steeds die Nanoah was geweest van de video, dan had ik misschien nu wel een burn-out gehad. Ik ben blij dat ik dat heb kunnen bijstellen: onrecht is erg, maar je kan je niet voor ál het onrecht inzetten. Dan ga je er zelf aan onderdoor.”
“Ik geloof dat je alleen kunt zijn, wat je ook kunt zien. Ik zag mezelf nergens terug in de media of op het internet.”
Je hebt een groot bereik en bent inmiddels uitgegroeid tot een waar rolmodel in LHBTI+ community. Nog steeds zijn non-binaire personen van kleur erg ondergerepresenteerd in de media. Hoe voel jij je gesteund en zijn er mensen waar jij naar opkijkt? “Ik geloof dat je alleen kunt zijn, wat je ook kunt zien. Ik zag mezelf eigenlijk nergens terug, zoals ik ook in de video vertel. Dat maakte het ingewikkeld omdat ik me wel anders voelde dan de norm die continue in de media gepresenteerd werd (en nog steeds wordt). Ik voelde me daardoor sneller raar of alleen. Daarom ben ik die rol zelf maar gaan invullen en besloot ik de representatie te zijn die ik zelf altijd heb gemist.
Non-binaire personen van kleur worden helaas nog steeds ondergerepresenteerd. In dat opzicht is er dus weinig verbeterd. Ik heb zelf dan ook niet echt een rolmodel of iemand waar ik tegenop kijk. Wel haal ik veel steun uit mijn eigen Instagramcommunity. Mijn volgers steunen mij echt door dik en dun en van hen krijg ik vaak te horen dat ze het waarderen wat ik doe en dat ik het goed doe. Dat sleept mij er wel doorheen.”
© Loretta Monique
Heb je een tip voor mensen die misschien wel meer naar voren willen stappen maar niet weten waar ze kunnen beginnen? “De beste tip die ik kan geven is: gewoon doen! Wanneer een redacteur of journalist op zoek is naar een non-binair persoon voor een verhaal, voel je dan aangesproken en reageer! Ik herken het wel dat mensen zich wellicht niet aangesproken voelen om op zoiets te reageren. Het kost wat oefening en gewenning maar je mag die ruimte voor jezelf gewoon opeisen. Ik wil vooral non-binaire personen van kleur echt aanmoedigen om ruimte in te nemen en op te staan. Het verhaal van witte mensen wordt al meer gerepresenteerd.”
“Dat er ouders zijn die beter hun kinderen kunnen liefhebben doordat ik iets op het internet heb gezet vind ik ontzettend waardevol.”
Op welke dingen die je de afgelopen tijd hebt gedaan of bereikt, ben je het meest trots? “Ik krijg geregeld berichten van ouders die naar mijn podcast hebben geluisterd of mijn verhaal op televisie voorbij hebben zien komen. Ze bedanken me en vertellen dat ze hun kind nu beter begrijpen. Dat er ouders zijn die nu beter met hun kinderen kunnen communiceren en ze beter kunnen liefhebben doordat ik iets op het internet heb gezet vind ik ontzettend waardevol en daar ben ik echt trots op! Ik weet zelf hoe belangrijk en fijn het is om steun te ervaren van je familie in dit proces.”
Wat zou je adviseren aan jongeren die op dit moment door een soortgelijke transitie of periode in hun leven gaan? “Ik zou nogmaals willen zeggen: neem je ruimte in, maar doe alles ook op je eigen tempo. De laatste tijd hoor je meer verhalen in de media over transitie en gender. Daardoor krijg ik soms ineens last van imposter syndrome. Daarmee bedoel ik dat er dan ineens vragen in me opkomen als: laat ik mijn baarmoeder en borsten nu verwijderen omdat ik vind dat dit bij mij past of omdat andere mensen voor mij verzonnen hebben dat ik er zo uit moet zien als non-binair persoon? Mijn partner, die ook non-binair is, ervaart dit ook. Die vraagt zich soms af: mag ik dit wel echt zijn? Komt het niet omdat ik gewoon met Nanoah een relatie heb en het ook gewoon leuk vind om non-binair te zijn?
Ik zag laatst een tip op TikTok die ik nu zelf veel toepas om antwoord te krijgen op dit soort vragen. Wanneer ik dit soort gedachten of gevoelens krijg, stel ik mezelf de volgende vraag: als ik de laatste persoon op aarde zou zijn, zou ik dan nog steeds deze keuze maken? Zou ik me dan nog steeds identificeren als X of Y? Zou ik dan nog steeds een platte borstkas willen hebben? Door mijn ogen te sluiten en mezelf deze vraag te stellen komt het antwoord eigenlijk altijd vrij snel. Als ik dat eerder zo had aangepakt, had het me veel onrust gescheeld.”
Wat zou je tegen de Nanoah zeggen uit de video van bijna drie jaar geleden? “Destijds gebruikte ik nog zij/haar voornaamwoorden, maar dat deed ik echt alleen maar voor anderen. Met de kennis van nu zou ik zeggen: je mag écht die neutrale voornaamwoorden gebruiken. Je hoeft het voor een ander niet makkelijk te maken en voor jezelf daarmee moeilijker. En ik zou ook zeggen: 'Nanoah, get rid of your baarmoeder real quick' want die is echt nergens voor nodig haha. Mijn borstoperatie had ik toen al gehad maar die baarmoederverwijdering was echt life saving.”
Wat is je droom voor de toekomst? “Dat de generatie van mijn broertje in volledige gendervrijheid kan opgroeien, wat nu helaas nog niet het geval is. Hij is nu acht jaar oud en het is bijzonder om te zien hoe goed bij begrijpt wat het betekent om een non-binaire brus te hebben. Vergeleken met zijn leeftijdsgenoten heeft hij minder vooroordelen en denkt hij niet zo snel in stereotypen. Wanneer zijn juffrouw in de klas ‘jongens en meisjes’ roept, dan vult hij haar aan met ‘of non-binairen’. Hij denkt net een stapje verder en doordat ik dat bij hem zie denk ik, het heeft dus echt zin wat ik doe en waar ik voor sta. Dat ik een bijdrage kan leveren aan die ontwikkeling vind ik zo mooi en keeps me going.”